به مناسبت روزجهاني تخم مرغ (9 اكتبر ،17 مهر ماه  )

(( تخم مرغ وسلامت ))

           تخم مرغ غذايي مغذي است كه در گروه غذايي گوشت قرار دارد . تخم مرغ منبع غني پروتئين ، اسيد هاي چرب غير اشباع ، ويتامين هاي A,E.K.B.D و مواد معدني همچون فسفر است . يك تخم مرغ درشت تقريباً حاوي 70 كيلو كالري انرژي است و مي تواند تامين كننده بخشي از انرژي مورد نياز روزانه افراد در همه گروههاي سني وجنسي باشد .

متاسفانه ممكن است براساس باورهاي غلط ، عده اي از مردم به دليل وجود كلسترول در تخم مرغ ، از مصرف اين ماده غذايي ارزشمند پرهيز كنند و از ارزش تغذيه اي بالاي آن بي اطلاع باشند ، كاهش مقدار چربي اشباع در رژيم غذايي ، بسيار حائز اهميت است . در تخم مرغ نسبت اسيد چرب غير اشباع  به اسيد چرب اشباع 2 به 1 است كه ميزان مطلوبي است . حتي افرادي كه به علت ابتلا به برخي بيماريها همچون چاقي ، فشارخون بالا يا كلسترول خون بالا بايد تعداد تخم مرغ مصرفي خود را محدود كنند نبايد از مصرف اين ماده غذايي خود را محروم كنند . اين افراد مي توانند تعداد تخم مرغ مصرفي خود را در هفته كاهش دهند و يا مي توانند تنها از سفيده تخم مرغ كه سرشار از پروتئين است استفاده كنند .

تخم مرغ از جهات متعدد به عنوان يك غذاي عملگر در جهان مطرح است . برخي ويژگي هاي تخم مرغ كه سبب مي شود اين ماده غذايي در رديف غذاهاي عملگر قرار گيرد عبارتند از :

* محتواي بسيار غني از پروتئين ( در سفيده تخم مرغ ) است .

* غني از انواع ويتامين ، مواد معدني وآنتي اكسيدانهاست .

* حاوي اسيدهاي چرب ضروري غيراشباع مورد نياز بدن در ساختمان سلولي است .

* مكمل ساير غذاهاي روزانه است .

* وجود لوتئين ( بتا كاروتن ها ) در زرده : محافظ چشم ها در برابر اكسيداسيون ، كاهش بالقوه خطر سرطانهاي كولون ، سينه ، ريه و پوست ، تقويت بينايي است .

* وجود لوتئين در تقويت حافظه و قواي مغزي موثر است .

* يكي از قليل منابع ويتامين D  است كه به جذب كلسيم در بدن كمك مي كند .

تخم مرغ حاوي انواع اسيد هاي امينه ( واحدهاي ساختماني پروتئين ها ) شامل ليزين ، تريپتوفان ، لوسين ، ايزولوسين ، ترئونين  و والين مي باشد و به عنوان منبع پروتئين مي تواند تامين كننده اسيدهاي امينه ضروري براي انسان مي باشد . پروتئين تخم مرغ عمدتاً در سفيده آن متمركز است بنابراين افرادي كه به علل مختلف مانند بالا بودن سطح چربي هاي خون ، محدوديت در مصرف تخم مرغ دارند مي توانند از سفيده تخم مرغ جهت تامين پروتئين مورد نياز بدن استفاده نمايند .

معادلات تخم مرغ در هرم غذايي

در هرم غذايي كه معرف الگوي مناسب مصرف مواد غذايي در هركشور است ، تخم مرغ در گروه گوشت ، حبوبات و مغزها قرار دارد . در مصرف مواد غذايي اين گروه نيز همچون ساير گروههاي غذايي بايد تنوع و تعادل در مصرف رعايت شود و از مواد اين گروه به شكل جانشيني در طول روز استفاده شود . ارزش غذايي يك عدد تخم مرغ معادل است با 30 گرم انواع گوشت (قرمز ، مرغ وماهي ) معادل دو تكه متوسط خورشي ، نصف ليوان حبوبات پخته ، يك چهارم ليوان حبوبات خام و يك چهارم ليوان انواع مغزها ( بادام ، پسته ، فندق ، گردو و... ) .

بنابر توصيه سازمانهاي بين المللي ، مصرف يك عدد تخم مرغ در روز در افراد سالم بلامانع است .

محدوديت هاي مصرف تخم مرغ

همه افراد مي توانند روزانه يك عدد تخم مرغ مصرف كنند بجز موارد ابتلا و ياداشتن سابقه خانوادگي برخي بيماريها شامل :

1- چاقي

2- ديابت

3- بيماري هاي قلبي عروقي و فشارخون بالا

4- كلسترول خون بالا

در اين افراد حداكثر سه عدد تخم مرغ در هفته به شكل تخم مرغ ساده و يا استفاده شده در ساير مواد غذايي همچون انواع كوكو ، كتلت وغير توصيه مي شود .

با توجه به اينكه سفيده تخم مرغ غني از پروتئين است مصرف آن در بيماري فنيل كتونوري ممنوع است .